Onze cyclus duurt gemiddeld 28 dagen en kan verdeeld worden in een aantal fases. In elke fase spelen één of meerdere hormonen een hoofdrol.
"Fase 1: De menstruatiefase, dag 1 tot 5"
Meestal laten we onze cyclus beginnen met de menstruatie: Een eicel is niet bevrucht en wordt afgestoten, samen met het baarmoederslijmvlies dat de voorafgaande maand is opgebouwd. De daling van het hormoon progesteron zorgt voor het grotendeels afvoeren van het baarmoederslijmvlies: De menstruatie.
Tegelijkertijd begint in deze fase meteen al een nieuwe cyclus. Onder invloed van het hormoon FSH, het follikelstimulerend hormoon rijpen in de eierstokken follikels. Zij bestaan uit een onrijpe eicel met een omhulsel van cellen, die de eicel voeden.
De eierstokken bevatten zo’n 400.000 follikels, waarvan er gemiddeld 500 rijp worden, afwisselend in een van beide eierstokken.
"Fase 2: De opbouwfase, dag 5 tot 14"
Deze fase wordt ook wel de oestrogeenfase genoemd, omdat de groeiende follikels oestrogeen produceren. Één van de follikels zal nu uitgroeien tot de grootste eicel, de zogenaamde Graafse Follikel. Omdat er meer oestrogeen wordt gemaakt wordt er minder FSH aangemaakt. Nu kan de grootste follikel tot dag 14 uitgroeien tot de eicel die de eisprong gaat maken en de andere follikels worden juist geremd in hun groei.
Oestrogeen zorgt er in deze fase voor dat het baarmoederslijmvlies dikker wordt en dat er helder vloeibaar slijm wordt aangemaakt in de baarmoedermond. Zo kunnen de zaadcellen makkelijker naar de eileider toe zwemmen.
Aan het einde van de opbouwfase vindt de eisprong plaats, onder invloed van het hormoon LH (Luteïniserend Hormoon): de Graafse follikel barst open en het eitje komt vrij.
Rondom deze fase voelen we ons het beste. Dat komt door de oestrogeenpiek: Je voelt je energiek, aantrekkelijk, sexy en je hebt een stralende huid. Bovendien ervaar je dat je scherp van geest bent en je zelfverzekerd voelt, wat komt omdat er tegelijkertijd ook een testosteronpiek plaatsvindt. Testosteron verhoogt het libido waardoor er meer kans op bevruchting is.
"Fase 3: De wel/niet bevruchtingsfase, dag 14 tot 28"
Zodra de eisprong is geweest verandert het Graafse follikel , onder invloed van het hormoon LH, in het gele lichaam. Dit gele lichaam verandert vervolgens in een kleine hormoonklier en gaat behalve oestrogeen ook progesteron produceren. Progesteron zorgt ervoor dat de baarmoederwand geschikt wordt voor het eventueel innestelen van een bevruchte eicel.
In deze fase kan het 2 kanten op: Geen bevruchting = Menstruatie
Progesteronwaardes beginnen vanaf de ovulatie te stijgen van dag 14 tot dag 22. Als er in deze periode geen bevruchting plaatsvindt, dalen de progesteron-en oestrogeenwaardes en vindt rond dag 28 de menstruatie plaats.
Wel bevruchting = Zwangerschap
Het gele lichaam blijft in stand en blijft progesteron produceren onder invloed van het hormoon HCG, een hormoon dat wordt geproduceerd door cellen die de bevruchte eicel omhullen. HCG meet je bij een zwangerschapstest. Tijdens de zwangerschap zijn de concentraties LH en FSH heel laag, zodat de maandelijkse cyclus wordt gestopt. Tijdens de zwangerschap zijn de hoeveelheden oestrogeen en progesteron juist veel hoger dan normaal.
Onze cyclus duurt gemiddeld 28 dagen en kan verdeeld worden in een aantal fases. In elke fase spelen één of meerdere hormonen een hoofdrol.
"Fase 1 De Overgang / Peri-menopauze / Premenopauze
"
De overgang start rond je 45ste. Soms eerder en soms later. Gemiddeld duurt deze fase vijf tot tien jaar.
Maar wat is de overgang en wat zijn de symptomen?
De overgang is een fase waarin je overgaat van je vruchtbare naar je niet-vruchtbare periode. Deze fase start doordat de hormonen die je menstruatie reguleren (oestrogeen en progesteron) gaan schommelen.
De eierstokken produceren steeds minder oestrogeen en zal uiteindelijk met 80% dalen.
In de vruchtbare periode produceer je eicellen en is er maandelijks een ovulatie (eisprong) maar naarmate je ouder wordt neemt deze eicelproductie en de kwaliteit van de eicellen af. Uiteindelijk raakt je voorraad eicellen uitgeput.
Het brein reageert door het stimuleren van de aanmaak van FSH (Follikel Stimulerend Hormoon). FSH stimuleert de eicel- en oestrogeenproductie.
FSH waarde is nu 15 – 20 u/l
De eerste duidelijke tekenen zijn veranderingen in de menstruatie. Zowel de frequentie van de menstruatie als de hoeveelheid bloedverlies kan sterk veranderen. De bloedingen kunnen heviger of juist minder worden en daarnaast langer of juist veel korter.
Daarnaast zijn er nog meer typische overgangsklachten waar je mee te maken kunt krijgen:
• Opvliegers
• Nachtzweten
• Droge slijmvliezen in huid, mond, vagina
• Slecht slapen
• Pijnlijke borsten
Ook kunnen atypische overgangsverschijnselen voorkomen zoals:
• Stemmingswisselingen
• Verminderd libido
• Vermoeidheid
• Gewrichts- en spierpijn
• Slapeloosheid
• Hartkloppingen
• Hoofdpijn / migraine
• Urineverlies
• Woede
• Angsten
• Depressiviteit
• Concentratie – en geheugenstoornissen
• Vergeetachtigheid
• Gewichtstoename
"Fase 2 De Menopauze"
De meeste vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar, de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd.
De levensfase waarin de eierstokken geleidelijk ophouden het geslachtshormoon oestrogeen te produceren wordt de overgang genoemd. De duur van de overgang is bij elke vrouw verschillend. De overgang is officieel pas voorbij als je een jaar lang geen menstruaties meer hebt gehad.
"Fase 3 De Post-Menopauze"
Is je menstruatie langer dan een jaar uitgebleven? Dan is de postmenopauze gestart. Gemiddeld duurt deze fase drie jaar. In de postmenopauze moet je lichaam nog steeds zoeken naar een nieuwe hormonale balans. Tot het moment dat je lichaam dit evenwicht gevonden heeft, kun je geconfronteerd worden met symptomen van de overgang. Zowel lichamelijke als emotionele verschijnselen. Aan het einde van de postmenopauze hebben je eierstokken helemaal geen vruchtbare eitjes meer. Vanaf dat moment ben je dus onvruchtbaar. En is de overgang ten einde.
Bronnen
- Dr. A. Vogel – avogel.nl
- Leen Steyaert – Stralend door de menopauze
- José Rozenbroek & jos Teunis – De Overgang